The books I read, the podcasts I listened to, and the films I saw in 2023

At the end of each year, I list the books that I have read during that year. Earlier years were 2022, 2021, 2020, 2019, 2018, 2017, 2016, 2015, 2014, 2013 and 2012. Below, you will find the list of books that I’ve read in 2023. Every year I also include an overview of my other media consumption habits (magazines, RSS feeds, podcasts, etc.). This year and for the first time, I’ll also reflect on the films that I got to see in the cinema.

If you’d like to receive my short book reviews in your mailbox every four weeks, then please subscribe to my books newsletter here.

This year, I’ve only managed to read 36 books for a total of 9,816 pages. This is way less than last year, and about the same as the year before. I don’t really know what changed in comparison to last year.

One third of the books that I’ve read were written by women. About a third of the books that I’ve read had authors that were born in the US or the UK, a third were from Dutch or Belgian writers, and a third came from the rest of the world. All of this is about the same as last year.

I’ve ordered the list of books into categories that make sense to me (and that are in many ways overlapping and arbitrary). These are the books that I’ve read and what I thought of some of them:

My reading challenge

This was the second year of my personal yearly reading challenge. Basically, I’ve tasked myself with reading a bunch of prize-winning books, mostly fiction. I was supposed to read these 20 books, and managed to read 12 of them (plus I finished one book from last year’s challenge).

There were some real gems in this list. Daanje’s book (or actually eleven books in one) really blew my mind, I’ve never read anything like it. Desai, Keegan, and Mbougar Sarr were al just very good. Cohen and Karunatilaka were both wonderfully funny, but in the painful kind of way. Ernaux is not really my style I guess, and Gee’s history of the life on earth didn’t really work for me either.

  • Anjet Daanje — Het lied van ooievaar en dromedaris (link)
  • Yorick Goldewijk — Films die nergens draaien (link)
  • Kiran Desai — The Inheritance of Loss (link)
  • Claire Keegan — Small Things Like These (link)
  • Mohamed Mbougar Sarr — De diepst verborgen herinnering van de mens (link)
  • Shehan Karunatilaka — The Seven Moons of Maali Almeida (link)
  • Joshua Cohen — The Netanyahus (link)
  • Raoul Deleo — Terra Ultima (link)
  • Tijs Goldschmidt — Wolven op het ruiterpad (link)
  • Jurriën Hamer — Waarom schurken pech hebben en helden geluk (link)
  • Annie Ernaux — De jaren (link)
  • John Berger — G (link)
  • Gee, Henry — A (Very) Short History of Life On Earth (link)

B00k C7ub 4 N3rd$

The book club celebrated its tenth anniversary last year. We read six books, just like last year. Christian’s book is very insightful if you want to understand how AI really works (the kind that is based on reinforcement learning), and Hill’s book is quite the ride and scary food for thought. The rest wasn’t that notable.

  • Brian Christian — The Alignment Problem (link)
  • Kashmir Hill — Your Face Belongs to Us (link)
  • Bruce Schneier — A Hacker’s Mind (link)
  • Jennifer Pahlka — Recoding America (link)
  • Brett Scott — Cloudmoney (link)
  • Kazuo Ishiguro — Klara and the Sun (link)

Other fiction

Pamuk’s Museum of Innocence project, consisting of a book and an accompanying museum, is brilliant and really added to my visit to Istanbul in late 2022. Roemer’s triology is difficult, but rewards you with its fabulousness. And Dumon Tak’s book about animals giving talks in class about animals to animals is a must-read for anybody who has some playfulness left inside of them.

  • Orhan Pamuk — The Museum of Innocence (link)
  • Astrid H. Roemer — Onmogelijk moederland (link)
  • Bibi Dumon Tak and Annemarie van Haeringen — Vandaag houd ik mijn spreekbeurt over de anaconda (link)
  • Cathelijn Schilder — Eerst een huis (link)

Other non-fiction

Februari made me think about the rule of law (in the context of technology and climate) once more. Hef’s ghostwritten autobiography was a unexpected delight caused by its realness. Scott is always good. Kouyoumdjian’s picture book about Lebanon’s civil war is gut-wrenching while also managing to be hopeful, it is an amazing feat. Du Sautoy is good if you like games (and a bit of math). Frayne en Van den Berg make important points about the immorality of work. And Wells helped me sail a 6.5 meter yacht all by myself through Friesland last summer.

  • Maxim Februari — Doe zelf normaal (link)
  • Erik Jan Harmens and Hef — PUUR (link)
  • James C. Scott — Two Cheers for Anarchism (link)
  • Zaven Kouyoumdjian — Lebanon Shot Twice (link)
  • Duncan Wells — Stress-Free Sailing (link)
  • David Frayne — The Refusal of Work (link)
  • Marguerite van den Berg — Werk is geen oplossing (link)
  • Jamie Susskind — The Digital Republic (link)
  • Marcus du Sautoy — Around the World in 80 Games (link)
  • Frida Ramstedt — Het grote interieurboek (link)
  • Doret Schulkes — Hoe krijg ik een heerlijk huis (link)
  • Edouard Louis and Ken Loach — Dialoog over kunst en politiek (link)
  • Prof. Soortkill — Smibologie (link)

My consumption of other media

I track the articles that I’ve read and want to keep for use in the future via insights.hansdezwart.nl (which I wrote myself). It allows me a structured view of the sources, topics and authors that I read. The data below is not 100% correct, because I have a slight backlog in processing what I’ve saved, but it is precise enough to gain some insights from it.

My top twenty-five sources (in this order) for 2023 were: Het Parool (the only newspaper I browse through page by page every day), De Groene Amsterdammer (by far the most relevant Dutch commentary), The Economist, De Correspondent, The Guardian, The New York Review of Books, Vrij Nederland, Volkskrant, Follow the Money, The New York Times, NRC, Marginal Revolution (Tyler Cowen’s blog), Jacobin (the Dutch version), Bits of Freedom, WIRED, Pluralistic (Cory Doctorow’s blog), Rest of World, Trouw, MIT Technology Review, The Atlantic, HvanA, Bert Hubert (hero!), The Markup, OneWorld, and The Verge.

The top twenty-five non-geographical tags that I used the most (in this order) were: artificial-intelligence, black-struggle, racist-technology, education, generative-ai, politics, chatgpt, inequality, facial-recognition, openai, existential-risk, large-language-models, feminism, algorithmic-bias, climate-change, democracy, social-media, google, war, housing, privacy, capitalism, rule-of-law, labour, and proctoring. I think that pretty much sums up what interested me most during the year.

Finally, these are the people that I’ve read (or more precisely: stored for future reference) the most pieces from (or about): Maurits Martijn, Tyler Cowen, Cory Doctorow, Bert Hubert, Nadia Benaissa, Alex Tabarrok, Ewald Engelen, Patrick Meershoek, Thijs Broer, Jan-Hein Strop, Tim Wagemakers, Bruce Schneier, Rasit Elibol, Tim ’S Jongers, Randall Munroe, Josta van Bockxmeer, Ian Bogost, Maxim Februari, Nani Jansen Reventlow, Kashmir Hill, Eva Hofman, Robin Pocornie, David Davidson, Lynn Berger, and Rejo Zenger. I should give a special mention to Stephen Downes, whose summaries of all the pieces he curates for me (and for the rest of the world) often are gems of insight.

How I read and follow the news

I refuse to read (or listen to, or watch) any medium that personalizes their content for me specifically. This means I avoid recommender systems, and I also don’t go through the ‘most read’ or ‘most shared’ lists. And I’ve completely quit following or regularly looking at any social media. I consider this to be an inoculation against disinformation and manipulation, and against the filter bubble of course (if it does finally turn out to be for real).

I stay up to date by following specific sources, either in their magazine form or via RSS. I go through the whole source and then pick what I want to read. I strongly prefer to keep up to date through RSS instead of through email newsletters. Substack newsletters can be read via RSS, but there are still a few sources that I am forced to read via email (and I actively resent those).

When I noticed that I was spending too much time refreshing my RSS client to see if there was something new, I created a new methodology for looking at my feeds. I put my feeds in three different categories: morning, daily, and weekly. I check out the ‘morning’ feeds once a day when I wake up (it has the stuff you might want to talk about at the proverbial water cooler), and combine this with reading the Economist’s Espresso app, ANP press service newsletter, and a browse through Het Parool, marking the things I will likely read over lunch. I then allow myself to go through the ‘daily’ feeds only once a day (and in one go) and look at the ‘weekly’ feeds only once a week, on Fridays.

The podcasts I listened to

Using Pocket Cast, I still listen to all new episodes of Napleiten, De Rudi en Freddie Show, Against the Rules (by Michael Lewis, recently turned into Judging Sam), the Bits of Freedom Podcast, Ondertussen (the podcast of my faculty), Stuurloos, Vos & Lommer, and (forever) This American Life. New on the must-listen list is PJ Vogt’s Search Engine.

I’ll listen to most episodes of the Ezra Klein Show and of Conversations with Tyler. When the topic fancies me I’ll listen to 99% Invisible, Freakonomics Radio, Lex Bohlmeier’s interviews for De Correspondent, Philosophical Disquisitions, Cautionary Tales, Philosophy Bites and Philosophy Books, Docs, Planet Money, Radiolab, Talk Easy, This Machine Kills, and (very occasionally) the Tim Ferris Show.

There were a few one-off podcasting series that I listened to this year and enjoyed: De Kunst van het Verdwijnen, De Taxi Oorlog, De zaak Ramadan, This is Technology Ethics (still a few eposides to go), Dit kan geen toeval zijn, Welkom in de AI Fabriek (recommended!), and of course Morozov’s insanely detailed The Santiago Boys.

The films that I saw

Cineville allows me to go to the cinema as often as I’d like for a fixed monthly fee. I saw these 81 films through Cineville this year (in order of seeing them): Trois couleurs: Bleu (re-release), Living, À plein temps, Soy Cuba, The Banshees of Inisherin, Broker, Flux Gourmet, Hiroshima mon amour, De Koninklijke Republiek, No Bears, De acht bergen, Knor, Dekalog 7 + 8, Trois couleurs: Blanc (re-release), Women Talking, Orfeu Negro, Aftersun, Falcon Lake, Tár, The Holy Mountain (re-release), Trois couleurs: Rouge (re-release), Godland, Saint Omer, Dicht bij Vermeer, Jodorowsky’s Dune, Leila’s Brothers, EO, El topo (re-release), The Blue Caftan, Godland, Love Life, Empire of Light, Joyland, Sick of Myself, Kleinkinderen van de Oost, Princess, Plan 75, Sporen van Indië, Dalva, Pacifiction, Reijseger Fraanje Sylla: Soundtrack for the Soul, Fitzcarraldo (re-release), The Dmitriev Affair, Werner Herzog – Radical Dreamer, Les pires, Into the Abyss, Aguirre, der Zorn Gottes (re-release), Atlantide, Die große Ekstase des Bildschnitzers Steiner, The Fire Within: Requiem for Katia and Maurice Krafft, Lola, Ghost Dog: The Way of the Samurai (re-release), Lektionen in Finsternis, Coffee and Cigarettes, Oppenheimer, Le mépris (re-release), Past Lives, Anatomy of a Fall, Perfect Days, Killers of the Flower Moon, La haine, Warnow: reis naar het Noorderlicht, The Universal Theory, Anselm, And the King Said, What a Fantastic Machine, Total Trust, Squaring the Circle (The Story of Hipgnosis), Geographies of Solitude, May December, Das Lehrerzimmer, Kes, De bezette stad, Napoleon, Kokomo City, Hardcore Never Dies, Fallen Leaves, The Other Side of Hope, Stop Making Sense, Dearest Fiona, The Idiots, and The Boy and the Heron.

My favourite two films of the year probably were Anatomy of a Fall and Pacifiction. The first had me on the edge of my seat for the full film, and the latter (which needs a big screen) spoke truth about power, politics, and colonialism. But there was a lot more that made an impression: Eye showed a retrospective of Werner Herzog’s films and each and every one of them was great. Many other older films that I saw were very rewarding (because of the Lindy Effect I am sure): Kieślowski’s Trois Couleur triology was beautiful, Ghost Dog and La Haine felt like old friends, and Kes was touching and has the most amazing scene that I saw this year: a PE lesson on a soccer pitch. Other films that are worth mentioning are Perfect Days (Japanese toilets), Tár (toxic masculinity and wokeness), Atlantide (speedboats and drugs in Venice), Dalva (an amazing and sad child), Geographies of Solitude (a nerd nerding), and the Kokomo City (an amazing film about black trans women in their strenght and vulnerabilty).

There must be something wrong with me because I couldn’t stand Past Lives (96% fresh on Rotten Tomatoes, 267 critics are wrong, I am with these 11).

I am still reeling from my first encounter with Jodorowsky’s The Holy Montain and can’t believe I had never seen it before. I will never forget the toad rendition of Columbus colonizing Latin America. This was such a blasphemous feast for the eye, that I don’t want to withhold the trailer from you:

Next to my Cineville binge, I also saw 9 documentaries at IDFA. The ones that have stuck with me are: Burning Out (firemen and a -woman in Amsterdam, watch it at NPO), Gerlach (a farmer next to a McDonalds drive-in), and Bushman (showing that all the discussion about racism that we are having now, was already there in the early seventies, there is very little maturation I am afraid).

What do I look forward to in 2024?

I will try (and fail) to complete my personal reading challenge for 2024, there is a lot to look forward to in these twenty books. Next to that, I very much look forward to reading some selections from Gramsci’s prison notebooks, Electrify and How Infrastructure Works (these are related topics), When I sing mountains dance, Herzog’s autobiography, and all the books on Republicanism that I will undoubtedly get to read, including Pettit’s latest. Finally, I will try to read Robert Caro’s monumental biography of Robert Moses: The Power Broker, as the 99% Invisible is going to read it throughout the year and managed to sell me on it.

I will also switch to a new note-taking system for diary purposes (TiddlyWiki using TiddlyPW). This means that I should be able to add visits to museums, the theatre, concerts, and other beautiful things to next year’s edition of this post.

Het internet lijkt op een vliegveld. Kunnen we er een bibliotheek van maken?

Internetpionier Ethan Zuckerman zat begin 2018 in zak en as over de staat van het internet. Na de Brexit, de verkiezing van Trump en het Cambridge Analytica-schandaal was de maatschappij klaar met het web. Zuckerman had één hoop om het internet weer gezond te krijgen: de Europese publieke omroepen. Geïnspireerd door Zuckerman schreef Geert-Jan Bogaerts (Hoofd Innovatie en Digitale Media bij de VPRO) op Tweede Paasdag 2018 een eerste versie van het PublicSpaces Manifest met daarin vijf belangrijke principes: open, transparant, verantwoordelijk, soeverein en de gebruiker centraal.

Vijf jaar later is PublicSpaces uitgegroeid tot een coalitie van tientallen publieke organisaties die samen werken aan een “een alternatief software-ecosysteem dat het publieke belang vertegenwoordigt en geen winstoogmerk heeft.” Eind juni organiseerde PublicSpaces de derde editie van hun conferentie in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam, en ik was erbij. Ik zag tijdens de conferentie twee grote thema’s:

Inclusieve technologie: het gebrek en de noodzaak

Het PublicSpaces Manifest mist een aantal waarden die op dit moment uiterst relevant zijn. Denk aan duurzaamheid of aan gelijke behandeling. Eén van de sessies ging dan ook over welke waarden er toegevoegd zouden moeten worden aan het manifest.

Het PublicSpaces Manifest mist een aantal waarden die op dit moment uiterst relevant zijn. Denk aan duurzaamheid of aan gelijke behandeling. Eén van de sessies ging dan ook over welke waarden er toegevoegd zouden moeten worden aan het manifest.

Die sessie was een logisch vervolg op het verhaal van Ruha Benjamin, auteur van Race After Technology. In haar keynote maakte ze duidelijk dat een heel klein, niet-representatief deel van de mensheid verantwoordelijk is voor onze digitale wereld. Daardoor zitten we volgens haar gevangen in de verbeelding van een ander. Bovendien zijn de standaardinstellingen van onze technologie niet voor iedereen geschikt.

Ze gebruikte hostile architecture als metafoor. Denk daarbij aan bankjes die gemaakt zijn zodat daklozen er niet op kunnen liggen. Kunstenaar Fabian Brunsing verbeeldt de huidige situatie prachtig met zijn bankje waar je vijftig cent in moet gooien om te kunnen zitten.

Vier foto's van hetzelfde bankje waar spikes uitkomen als je niet geld in het bijbehorende apparaatje gooit.
De Pay & Sit bank van Fabian Brunsing, beeld © Fabian Brunsing

In het aansluitende panel over publieke waarden en kunstmatige intelligentie (AI) werd duidelijk hoe de blik van een klein groepje mensen ons perspectief kan vertroebelen. Zo vindt onderzoeker Michele Murgia dat er binnen de hype over kunstmatige intelligentie (AI) buitensporig veel aandacht is voor de toekomstige existentiële risico’s ervan. De grote gevaren zijn ondertussen te weinig in beeld. Denk aan de impact van AI op arbeidsomstandigheden, het klimaat, racisme en sexisme. Hij bouwt daarom een language model vanuit publieke waarden om de productiemiddelen rondom AI democratiseren.

Europa moet investeren in de digitale publieke ruimte

In het panel Investing in the digital commons werd duidelijk dat dit een uitgelezen moment is voor Europa om te investeren in digitale publieke infrastructuur. Simona de Heer is politiek assistent van Europarlementariër Kim van Sparrentak. Zij legde uit dat het gehele Europese politieke spectrum het er over eens kan zijn dat het problematisch is dat big tech de infrastructuur maakt waar wij afhankelijk van zijn. Daarnaast is het niet langer en vogue om de publieke sector zo klein mogelijk te houden (zie bijvoorbeeld de Europese liefde voor Mariana Mazzucato). Volgens De Heer verdient een weerbare maatschappij een sterke publieke sector, eentje die zijn eigen infrastructuur bouwt.

Marleen Stikker (oprichter van Waag Futurelab) sluit zich daarbij aan. Volgens haar heeft de overheid afgelopen jaren heel veel geïnvesteerd in de private sector en in zichzelf, terwijl er eigenlijk geen geld is gegaan naar het digitale publieke domein. Hoog tijd om dit te veranderen. Volgens Stikker heb je overal waar data ontstaat een data commons strategie nodig: een strategie om te zorgen dat die data voor iedereen waardevol kunnen zijn. Als overheid moet je bereid zijn daarbij publiek-civiele (in plaats van publiek-private) samenwerkingen aan te gaan.

Hoe moet zo’n digitale publieke ruimte er dan uit zien? Dat besprak Eli Pariser – bekend van het idee van de filter bubble – in de afsluitende keynote. Met zijn stichting New Public onderzoekt en verkent hij wat er nodig is om digitale publieke ruimtes te maken die voor een breder publiek aantrekkelijk kunnen zijn (lees vooral hun onderzoek).

Voor elke publieke ruimte heb je volgens Pariser drie dingen nodig: er moet iets gebouwd zijn (in het digitale domein zijn dat ‘code ’ en ‘design ’), er moet iets geprogrammeerd worden (de inhoud, datgene wat er te doen is) en je hebt eigenaarschap nodig (mensen die zorgen dat het op een prettige manier blijft werken). Die laatste noemt hij ‘stewards’. Volgens Pariser hebben we te weinig aandacht voor het programma en voor de stewards. Mensen moeten de publieke ruimte vormgeven, het liefst op een democratische manier.

Waarom ik dit interessant vind

Het internet begint steeds meer te lijken op een vliegveld: overal tracking, advertenties en surveillance, met een captive audience. Zelf kan ik heel slecht tegen dit soort volledig commerciële ruimtes. Daarom ben ik fan van de bibliotheek, “het paleis voor het volk”. Het is één van de weinige plekken waar je nog gewoon binnen kan lopen zonder dat je iets hoeft te kopen. Ik mis de digitale equivalent. Eerder betoogde ik daarom al dat we moeten investeren in digitale sociale infrastructuur.

Dit is ook de reden waarom ik met een team van docenten van de Hogeschool van Amsterdam en met Marleen Stikker en Waag Futurelab een nieuwe minor heb ontworpen: Het internet is stuk, maar we gaan het repareren.

De uitdaging is daarbij om aan de hand van het denken over de publick stack nieuwe sociale digitale infrastructuur te ontwerpen die democratisch, inclusief en duurzaam is. Doe en denk je mee?

Deze tekst verscheen eerder als Recast nieuwsbrief.

A subjective atlas of Amsterdam

On 21 March 2023 a subjective atlas of Amsterdam was launched:

This ‘Subjective Atlas of Amsterdam’ presents the Dutch capital as experienced by the residents themselves. Many who call Amsterdam home – especially those most often pushed to the margins – translate their experiences into maps, drawings, photos, and graphics. You’ll see streets you’ve not yet walked down, far beyond the historical centre, through the eyes of people you may not have met, but who could be your neighbours. These pages illustrate unsung neighbourhoods, subjective mundanities, vital criticism, and declarations of love, creating a nuanced collection that captures something difficult to quantify or make tangible: how cultures shape a city.

You can rewatch the launch here or get a copy of the book here.

I participated in two of the spreads inside the book. In the first I show how the just-in-time availability of mobility is unevenly spread around the city. In the book I get way too much credit as both the design of the page and even the text was created by the amazing Wouter Stroet.

Digital (Un)availability (click to enlarge)

The second spread is how a certain class of people appropriates the public space around their houses. The idea for this spread came from my partner, and the pictures where taken by my fellow strijders at Verdedig Noord.

Claiming Public Spaces (click to enlarge)

The Books I Read in 2022

At the end of each year, I list the books that I have read during that year. Earlier years were 2021, 2020, 2019, 2018, 2017, 2016, 2015, 2014, 2013 and 2012. Below, you will find the list of books that I’ve read in 2022. Every year I also include an overview of my other media consumption habits (magazines, RSS feeds, podcasts, etc.).

This year, I managed to read 55 books for a total of 13,085 pages. This is about one and a half times as many books and nearly 70% more pages than last year.

A little over 30% of the books that I’ve read were written by women. About a third of the books that I’ve read had authors that were born in the US or the UK, a third were from Dutch or Belgian writers, and a third came from the rest of the world. This is the same as last year.

I’ve ordered the list of books into categories that make sense to me (and that are in many ways overlapping and arbitrary). These are the books that I’ve read and what I thought of some of them:

My reading challenge

This year, I started a new thing: my personal yearly reading challenge. Basically, I’ve tasked myself with reading a bunch of prize-winning books, mostly fiction. I was supposed to read these 18 books, and managed to read 12 of them (I had already read one of the 18 in 2021). The challenge worked, as these books have given me a tremendous amount of reading pleasure. Galgut’s Booker Prize winning book was the best thing I’ve read in a long while. Sheldrake wrote a fascinating book about fungi. Koolwijk shows that the Dutch have a great tradition of writing for children. Grunberg blew my mind, and I could see why Gurnah has won the Nobel Prize for literature.

  • Merlin Sheldrake — Entangled Life (link)
  • Damon Galgut — The Promise (link)
  • Pieter Koolwijk — Gozert (link)
  • Arnon Grunberg — Tirza (link)
  • Abdulrazak Gurnah — Admiring Silence (link)
  • Caro van Thuyne — Lijn van wee en wens (link)
  • Richard Powers — Bewilderment (link)
  • Nadifa Mohamed — The Fortune Men (link)
  • David Diop — At Night All Blood is Black (link)
  • Jeroen Brouwers — Cliënt E. Busken (link)
  • Anuk Arudpragasam — A Passage North (link)
  • Patricia Lockwood — No One Is Talking About This (link)

B00k C7ub 4 N3rd$

The book club read six books in the tenth year of its existence. MacAskill’s book led to the most discussion and the best conversation, but I thought it was disgusting. Luyendijk was an easy read that led to a good chat too. Higgins was interesting enough, Tarnoff has some sharp analysis about what is wrong with the internet, and Klein was too focused on the US (which I’ve lost interest in for the most part). Bridle wrote a poetic book that is worth your time.

  • Joris Luyendijk — De zeven vinkjes (link)
  • Eliot Higgins — We Are Bellingcat An Intelligence Agency for the People (link)
  • Ben Tarnoff — Internet for the People: The Fight for Our Digital Future (link)
  • James Bridle — Ways of Being (link)
  • Ezra Klein — Why We’re Polarized (link)
  • William MacAskill — What We Owe the Future (link)

Digital rights and technology

My friend Ot wrote a PhD thesis that is one of the best written that I’ve encountered thus far. I enjoyed Stikker’s book mainly for its alternative history of the internet (in the Netherlands). Rasch wrote an interesting long essay about autonomy in our technological predicament. I’ve added Eggers to this category, because as fiction is was terrible, but it does have some redeeming features as tech criticism.

  • Ot van Daalen — Making and Breaking with Science and Conscience (link)
  • Marleen Stikker — Het internet is stuk, maar we kunnen het repareren (link)
  • Miriam Rasch — Autonomie, een zelfhulpgids (link)
  • Dave Eggers — The Every (link)

Lebanon

Traveling for two weeks through Lebanon made me want to understand the country better. Fisk wrote an incredible journalistic masterpiece about the civil war. Hage’s fiction about the same topic was haunting, and so was Folman’s graphic novel.

  • Robert Fisk — Pity the Nation (link)
  • Rawi Hage — De Niro’s Game (link)
  • Ari Folman — Waltz with Bashir (link)

Fiction

I look forward to reading the third part of Sattouf’s coming of age story. Powers has fundamentally changed the way I look at trees. Ait Hamou and Geißler were not really worth the effort. D.B.C. Pierre’s book was a tough read, but he is clearly onto something about our social media infused world.

  • Riad Sattouf — The Arab of the Future 2 (link)
  • Richard Powers — The Overstory (link)
  • Simone Atangana Bekono — Confrontaties (link)
  • Ish Ait Hamou — Het moois dat we delen (link)
  • Heike Geißler — Seizoenarbeid (link)
  • Pierre, D. B. C. — Meanwhile in Dopamine City (link)

Children’s books

Both books by Van Leeuwen were fabulous (as ever). Samson’s book was a very funny look at primary school life. Hoogweg’s book was a visual fest, and so was El Hariri’s. Dr. Seuss is a master with words, but the racism is bit hard to take.

  • Joke van Leeuwen — Ik heet Reinier en ons huis is afgebrand (link)
  • Joke van Leeuwen — Nu is later vroeger (link)
  • Gideon Samson — Zeb. (link)
  • Pauline Hoogweg — De wereld maakt een koprol met Baz en Konijn (link)
  • Rafik El Hariri — Indigo (link)
  • Dr. Seuss — The Complete Cat in the Hat (link)

Sports and games

It was fun to read Hattersley’s older book about backgammon (from before a computer could check whether a strategy was the correct one), and I enjoyed Woods’ mix of practical golf advice and personal anecdotes.

  • Lelia Hattersley — Backgammon to Win (link)
  • Tiger Woods — How I Play Golf (link)

Non-fiction

Both Laing and Hartman are incredible writers and I very much enjoyed their books. Van der Kolk has given me a completely new perspective on trauma, and Ai Weiwei has done the same but then about China in the 20th century. The best designed book that I read this year was the one by Cheshire and Uberti: gorgeous maps. Klinenberg taught me the essential concept of social infrastructure. Rovers attempt at democratic renewal was well written and thought provoking.

  • Olivia Laing — The Lonely City : Adventures in the Art of Being Alone (link)
  • Saidiya Hartman — Lose Your Mother (link)
  • Bessel van der Kolk — The Body Keeps the Score (link)
  • Ai Weiwei — 1000 Years of Joys and Sorrows (link)
  • James Cheshire and Oliver Uberti — Atlas of the Invisible (link)
  • Audre Lorde — The Master’s Tools Will Never Dismantle the Master’s House (link)
  • Zineb El Rhazoui — Vernietig het islamitisch fascisme (link)
  • Alberto Cairo — How Charts Lie (link)
  • Oliver Burkeman — Four Thousand Weeks (link)
  • Eva Rovers — Nu is het aan ons (link)
  • Stephen Wildish — How to Adult (link)
  • Eric Klinenberg — Palaces for the People (link)
  • Jelle Brandt Corstius — Universele reisgids voor moeilijke landen (link)
  • Dipsaus — De goede immigrant (link)
  • Gillian Snoxall — Better Eyesight for Busy People (link)
  • Trine Falbe and Kim Andersen, Martin Michael Frederiksen — The Ethical Design Handbook (link)

My consumption of other media

I am a subscriber to the following media: Parool, Economist, New York Review of Books, De Correspondent, Follow the Money, De Groene Amsterdammer, Vrij Nederland, Logic, and OneWorld. I methodically page through them (refusing to look at any recommendation algorithm, like ‘most read’) and tag what I want to read. I then try to get to that, but usually have to let some articles drop by the wayside. I use my digital Economist subscription only to get a daily update via the Espresso app, I don’t go through the whole magazine as that is too time consuming. I should really read more of their things, maybe their audio queuing system in the app can help with that.

Since this year, I’ve become a member of the Algemene Onderwijs Bond (a union for educators), the Woonbond (a union for people who rent a house), de Bond van Volkstuinders (a union for people with or wanting to have an allotment), and of Nivon. All of them have magazines to browse through, which I do.

I strongly prefer to keep up to date through RSS instead of through email newsletters. Substack can be read via RSS, but I can’t fully escape email and read the newsletters I get from Priya Parker and for the local neighbourhood I live in. Every morning I receive the ANP press service newsletter aimed at journalists, giving me an update about what has happened and what will happen during the day. My favourite curators still are Cory Doctorow (although I nowadays skim rather than read him) and Stephen Downes. Both provide me daily with interesting links (thankfully via RSS).

Authors I follow via RSS include Kashmir Hill, Zeynep Tufekci, Bert Hubert, Evgeny Morozov, Jaap-Henk Hoepman, Karin Spaink, Ben Thompson, Linda Duits, Maciej Cegłowski (he hasn’t posted in a while), Ian Bogost, Harold Jarche, Rineke van Daalen, Aral Balkan, Cennydd Bowles, James Bridle, Ernst-Jan Pfauth, Axel Arnbak, Matthew Green, Yasmin Nair, and Bruce Schneier. Organizations and blogs I follow include Colossal, The Hmm, Bits of Freedom, EDRi, Digital Freedom Fund, Controle Alt Delete, Bij Nader Inzien, XKCD, EFF, Algemene Onderwijs Bond, Lilith, The Black Archives, Stop Blackface, and Stichting Nederland Wordt Beter. I keep up to date with technology news through Guardian Tech, MIT Technology Review, Rest of World, The Markup, and Tweakers. The only two Twitter accounts that I check regularly are the ones from Alexander Klöpping and Nadia Ezzeroili.

Using Pocket Cast, I still listen to all new episodes of Napleiten, De Rudi en Freddie Show, Radio Rechtsstaat (although they seem to be on a break) and (forever) This American Life. New on the must listen list are the Bits of Freedom podcast, Stuurloos, Vos en Lommer, Voordat de bom valt, Against the Rules, and most of Ezra Klein’s episodes. I am slowly catching up to the full backlog of the Vogelspotcast. Podimo has entered the market and I don’t want to use their app, so I lost touch with Een Podcast over Media and with Dipsaus.

When an episode looks appealing I will listen to Lex Bohlmeier’s interviews for De Correspondent, Cyberhelden, Cautionary Tales, Docs, Freakonomics, Philosophy Books, Philosophical Disquisitions, The Nextcloud podcast, Philosophy 24/7, Philosophy Bites, Planet Money, and The Tim Ferris Show (barely ever). I seem to have given up on 99% Invisible, RadioLab and Esther Perel. I am also way behind in Ear Hustle. I intend to listen to most of Conversations with Tyler episodes in the coming year.

There were a few one-off podcasting series that I listened to this year. Mother Country Radicals (great!), The Missing Crypto Queen, Rampvlucht, Dit kan geen toeval zijn, and the two podcasts about Rian van Rijbroek: Achter gesloten deuren and In de ban van Rian. Still queued up are Can I tell you a secret?, Wild boys, Het geheim van Rijswijk, and De zaak Ramadan.

What will I be reading in 2023?

I will try to fully complete my personal reading challenge for 2023. That will be these nineteen books. Next to that, I want to read a few books that are on the topic of (the morality) of work: The Refusal of Work, Werk is geen oplossing, and Automation and Utopia.

Open brief aan Chris Oomen (eigenaar van ANP) over auteursrechtentrol Visual Rights Group (het eerdere Permission Machine)

Geachte heer Oomen,

De afgelopen jaren heb ik u leren kennen als bestuursvoorzitter van DSW. Daar heeft u op praktische wijze laten zien wat het betekent om op een rechtvaardige wijze vorm te geven aan het Nederlandse zorgstelsel. Toen bekend werd dat u het ANP had gekocht was ik daar zeer verheugd over. U ziet het belang van het bestaan van een onafhankelijke Nederlandse persdienst, ziet een rol voor de ANP om nepnieuws te bestrijden, en u zit er duidelijk in voor de lange termijn.

De afgelopen periode heb ik een nogal onprettige ervaring gehad met het ANP en ik ben benieuwd naar uw mening daarover.

Samen met twee andere vrijwilligers run ik sinds kort het Racism and Technology Center, een onafhankelijke ANBI-stichting met het doel om een kenniscentrum te zijn over waar racisme en technologie elkaar tegenkomen. Een van onze activiteiten is het verzamelen van nieuws over dit onderwerp. Daarvan plaatsen we een korte samenvatting op onze site en verwijzen daarbij naar het origineel. Soms schrijven we een stukje over dit soort nieuwsberichten voor onze nieuwsbrief. Ook dan verwijzen we naar het origineel. We hebben een paar honderd lezers die ons heel goed volgen.

Dit ging het afgelopen jaar helemaal goed totdat we dit schikkingsvoorstel ontvingen. Dit voorstel is namens ANP door Permission Machine aan ons gestuurd. Permission Machine is gespecialiseerd in het (grotendeels) automatisch opsporen van vermeende auteursrechteninbreuken.

De toon van het voorstel verbaasde me nogal. Ik ben gewend dat het de overheid is die handhaaft. Deze private vorm van handhaving had ik nog niet eerder meegemaakt. Wij zouden de ANP allerlei rechten hebben ontnomen, ons gebruik wordt “illegaal” genoemd, we worden “gesommeerd” om van alles te doen en de brief eindigt met een dreigement: “Het ANP en Permission Machine streven ernaar deze kwestie met u ordentelijk af te wikkelen. Mocht dat niet lukken, dan moet u er rekening mee houden dat verdere kosten voor de opvolging van het dossier en juridische bijstand ook op u verhaald zullen worden, tegen de uurtarieven die de behandelende partijen hanteren.”

De Belgische rechter heeft recent glashelder opgeschreven dat de praktijken van Permission Machine niet zo fris zijn: “De activiteiten die eiseres ontwikkelt zijn hoofdzakelijk gericht op het onder druk genereren van inkomsten uit vastgestelde (vermeende) schendingen van auteursrechten en niet op het doen ophouden ervan […] Dergelijke praktijken vertonen alle kenmerken van een zogenaamde ‘auteursrechttrol’ […].”

Of dit juridisch gezien een auteursrechteninbreuk is valt te betwijfelen. Wij denken dat het een citaat is en daarmee een auteursrechtelijke uitzondering geniet. Ook betwijfelen we of de foto wel genoeg eigen en oorspronkelijk karakter heeft om auteursrecht op te kunnen laten gelden. Of dit volgens de rechter een inbreuk is gaan we echter nooit achter komen. Onze stichting ontbreekt het namelijk aan de financiële middelen om het risico van een rechtsgang te nemen (het schikkingsvoorstel is al voor meer dan de helft van de huidige de waarde van onze balans).

Wat we niet betwijfelen is dat de ANP op geen enkele manier schade door ons gebruik heeft geleden. Wij zouden de foto namelijk nooit hebben gekocht en de ANP heeft niets verloren door ons gebruik (het is geen exclusieve foto die haar waarde voor derden heeft verloren door ons gebruik). Ook ontbreekt de menselijke maat: er is op geen enkele manier rekening gehouden met onze specifieke situatie als kleine stichting die opkomt voor de goede zaak (de ironie dat het een foto is van een slachtoffer van de toeslagenaffaire die een protestbord vasthoudt waarop staat “Waarom zijn wij onterecht beschuldigd?” is ons niet ontgaan). Ik heb er echt een vies gevoel aan over gehouden en vind dat de stichting onrechtvaardig is behandeld.

Als de ANP niet wil dat wij de foto op onze site gebruiken om te verwijzen naar het origineel, dan had ze gewoon aan ons kunnen vragen om deze te verwijderen, en dan hadden we dat uiteraard meteen gedaan. Dat zou ik een fatsoenlijke manier van handelen vinden en is volgens mij hoe je met elkaar om zou willen gaan.

Mijn vraag aan u is dan ook of u deze manier van handelen vindt passen bij het ANP onder uw eigenaarschap (deze praktijk met Permission Machine is voor uw tijd begonnen, wellicht bent u er nog niet van op de hoogte)? En hoe vindt u het eigenlijk dat de ANP een derde partij in staat stelt om ­– zonder iets substantieels toe te voegen aan de maatschappij – als auteursrechtentrol geld te verdienen met het intellectueel eigendom van de ANP, ten koste van organisaties zoals onze stichting?

Ik ben oprecht benieuwd naar uw antwoorden en hoop van u te horen. Permission Machine heeft ook een kopie van deze brief ontvangen.

Hoogachtend,

Hans de Zwart

Tijdslijn van deze zaak

  • 24 januari 2022 ­– Ik ontvang dit schikkingsvoorstel namens ANP van auteursrechtentrol Permission Machine.
  • 2 februari 2022 – Ik stel een aantal vragen in een brief aan auteursrechtentrol Permission Machine.
  • 4 maart 2022 – Ik publiceer bovenstaande open brief.
  • 23 maart 2022 – Ik was te gast bij Joe van Burik bij BNR Digitaal om uit te leggen dat ANP moreel laakbaar gedrag vertoont door in zee te gaan met auteursrechtentrol Permission Machine. Edouard van Arem, manager foto bij ANP, was er ook bij. Luister hier:

Sindsdien is er niets meer gebeurd in deze zaak.